|
|
BLIJ dat ik
Leef! - jubileumconferentie
Lief Vanbael
Uiteenzetting van Lief Vanbael namens de Katholieke Vereniging Gehandicapten
Goedemiddag allemaal
Toen Ann mij vroeg om n.a.v. 10 jaar Persphone een woordje te doen, stond ik toch wel voor een moeilijk dilemma. Een speech houden... dat is echt niks voor mij. Ik moet eerlijk toegeven... een microfoon en ik... dat klikt niet tussen ons.
Maar vele mensen in de gehandicaptensector weten ondertussen dat ik geen neen kan zeggen. Wanneer het dan nog gaat om een initiatief waar ik erg in geloof, dan lukt het me helemaal niet om daar afzijdig te blijven. En ik geef het toe... Persephone ligt bij mij erg hoog in de schuif. Ik heb enorm veel respect voor al wat Persephone de voorbije jaren heeft gepresteerd. Daarom wil ik van ganser harte alle vrouwen die zich met hart en ziel met Persephone en de problematiek van vrouwen met een handicap bezig houden van harte proficiat wensen en ik hoop dat zij nog heel wat energie hebben om dit werk nog jaren vol te houden.
Persephone bestaat 10 jaar en Ann heeft juist geschetst hoe Persephone ontstaan is, wat de doelstellingen zijn en rond welke thema's Persephone de voorbije jaren gewerkt heeft.
In feite heeft Ann het gras voor mijn voeten weggemaaid. Ik wil echter niet in herhaling vallen. Daarom wil ik gewoon vertellen wat er allemaal bij mij opkomt n.a.v. 10 jaar Persephone.
Ann vertelde in haar inleiding dat zij lang geworsteld heeft met de vraag of een aparte vereniging voor vrouwen met een handicap wel echt nodig is. Toen zij geconfronteerd werd met de ontoegankelijkheid van vluchthuizen was zij hiervan overtuigd.
Wel... mij verwonderde het dat het zo lang geduurd heeft vooraleer er een eigen vereniging van vrouwen met een handicap ontstond. Sinds ik werk met mensen met een handicap, en dat is toch al ruim 25 jaar geleden, heb ik regelmatig gemerkt dat er nood was aan een vereniging van vrouwen met een handicap.
Zo herinner ik mij bijv. nog een integratiekamp met Jong-KVG eind jaren '70. Wij waren met 12 deelnemers, waarvan de helft jongeren met een handicap, en verbleven in een kamphuis in Zande, een klein dorpje in West-Vlaanderen. Ons vakantiehuis was niet meer dan een vervallen hoeve en kan helemaal niet vergeleken worden met de comfortabele vakantiehuizen waar jonge mensen nu naar toe trekken. Alles was er gelijkvloers, maar er kwam heel wat creativiteit aan te pas om rolstoelgebruikers in hun bed of onder de douche te krijgen. Maar het was er gezellig en wij beleefden er de tijd van ons leven: allemaal toffe mensen, wij waren van thuis weg dus was het elke dag feest, niemand vertelde ons hoe laat wij naar bed moesten en hoeveel biertjes er mochten gedronken worden. Het was een avontuurlijke vakantie, want wij kozen altijd voor activiteiten die slechts met moeite haalbaar waren, zoals bijv. op een regenachtige dag naar een uithoek van het Zwin trekken om dan met de rolstoelen vast te rijden in de modder.
Maar het was ook wel een speciaal kamp. Van de 12 deelnemers waren er 9 vrouwen en 3 mannen, waarvan er dan nog eentje op het seminarie zat. Vanaf de eerste dag van onze vakantie hebben wij, tot grote ergernis van de mannen, van 's morgens vroeg tot 's avonds laat het lied van Jasperina de Jonghe gezongen: 'vrouwen, vrouwen, vrouwen,... vooruit in de strijd, weg met de mannen, vooruit met de geit. Wij willen het juk van die kerels eens kwijt... enz. enz. Misschien herinneren sommigen onder jullie dit lied nog. Wij voelden ons sterk, met zovele vrouwen samen, en hadden nu eens de kans om ons tegenover de mannen te laten gelden. En af en toe, niet elke dag want dat zou overdreven geweest zijn, vonden wij er niet beter op dan met onze gezamenlijke vrouwenkracht die drie mannen vast te grijpen. Wij bonden hen op een stoel vast, zetten een bananenschil of een ander gek hoedje op hun hoofd en maakten de koorden niet los vooraleer zij beloofden dat zij die dag de afwas zouden doen.
Ik moet eerlijk toegeven,... na al die jaren voel ik me hierover nog wat schuldig, niet veel, maar toch een beetje...
Dames... het is duidelijk dat 'mannen vastbinden' niet de goede manier was om je kracht als vrouwen te uiten. Nu zouden wij zoiets niet meer doen, alhoewel... als ik soms thuis kom en mijn keuken helemaal overhoop staat omdat ik ook eens iets op tafel wil brengen... dan jeuken mijn handen nog wel eens.
Maar alle gekheid op een stokje... wij hebben tijdens dat kamp niet alleen plezier gemaakt. 's Avonds tussen pot en pint werd er ook ernstig met elkaar gebabbeld en ervaringen uitgewisseld. Daar werd ik voor het eerst geconfronteerd met vrouwen met een handicap die met geweld en seksuele intimidatie te maken kregen, daar is me voor het eerst opgevallen hoeveel vrouwen met een handicap worstelen met een erg negatieve lichaamsbeleving: 'hoe kan ik, met mijn handicap, aantrekkelijk gevonden worden? Dat kan toch niet.' Daar heb gehoord hoe vaak vrouwen met een handicap te maken krijgen met vooroordelen: 'een relatie, kinderen,... daar moet jij toch niet van dromen, dat is toch niks voor jou...'
Tijdens die vakantieperiode werd duidelijk dat vrouwen met een handicap nood hebben aan ervaringsuitwisseling, dat zij steun willen vinden bij elkaar,... En ik ben blij dat vrouwen dit nu bij Persephone kunnen vinden.
Enkele jaren na die kampervaring, ik meen dat het in 1983 was, werkte KVG rond het thema 'werk, gehandicapten, gelijke kansen'. Op een studiedag daarover werd een onderzoek van het HIVA over de tewerkstelling en dagbesteding van mensen met een handicap voorgesteld. Ik herinner mij nog goed hoe verontwaardigd ik was toen ik de onderzoekster hoorde vertellen over haar onderzoek: zij kon met hard cijfermateriaal bewijzen dat vrouwen met een handicap, nog minder dan hun mannelijke collega's, op de arbeidsmarkt terug te vinden waren. Terwijl al vele mannen met een handicap de weg vonden naar dagcentra, bleven de meeste vrouwen thuis... thuis bij hun ouders. Want onze Jan... die kunnen wij niet de hele dag aan, die is zo actief en soms agressief en kan dus best naar een dagcentrum. Maar ons Mieke, da's zo'n braaf meisje.... daar hebben wij geen last van en zij steekt ook nog een handje toe in het huishouden.
Ik weet uit ervaring dat de meeste ouders het goed voorhebben met hun kind, dat zij er alle moeite voor doen om hun kind alle kansen te geven,... Maar in deze situatie betekent het echter dat Jan in het dagcentrum leuke activiteiten aangeboden kreeg, contacten kon leggen met de andere bezoekers van het dagcentrum... terwijl Mieke de hele tijd met haar ouders doorbracht. De onderzoeken op dit vlak dateren van ruim 20 jaar geleden. Maar ik weet niet of de situatie nu verbeterd is. Ik betwijfel het. Want in deze periode, met de vele wachtlijsten in de zorg voor mensen met een handicap, worden de plaatsen toegekend aan de meest urgente situaties. Ik denk dat heel wat vrouwen met een handicap langer thuis blijven omdat zij, in vergelijking met hun mannelijke collega's, zo gemakkelijk in de omgang zijn. 't Is maar een gevoel van mij. Het zou interessant zijn om hieromtrent eens een nieuw onderzoek te doen.
De voorbije jaren mocht ik regelmatig activiteiten van Persephone mee beleven. Wat bij mij een diepe indruk naliet was de reeks zaterdagen over vrouwen met een handicap en kinderen. Ik herinner mij nog levendig de getuigenissen van vrouwen met een handicap die het hadden over hun kinderwens, maar omwille van de erfelijkheid van hun handicap voor een erg moeilijke keuze stonden. Ik herinner mij nog de verhalen van vrouwen die de moed hadden om aan kinderen te beginnen, maar daarbij af te rekenen kregen met massa's onbegrip, ook van hun directe omgeving: 'Je hebt omwille van je handicap al hulp nodig,... en dan komt er nog de zorg voor een kind bij'. Vrouwen van Persephone... biedt ook in de toekomst aan vrouwen met een handicap de kans om rond dit thema van gedachten te wisselen en ervaringen met elkaar te delen. Er leven hierover nog zoveel vooroordelen in onze samenleving en het is nodig dat vrouwen bij elkaar bemoediging en ondersteuning vinden.
Ik besef heel goed dat het in deze tijd niet gemakkelijk is om een organisatie als Persephone te runnen. Wij leven in zo'n hectische samenleving en iedereen heeft het voortdurend zo druk. Ik begrijp dat de bestuursleden van Persephone soms teleurgesteld zijn omdat zij met veel energie en enthousiasme een activiteit voorbereid hebben waar er uiteindelijk maar een paar mensen op af komen. Dat is ontmoedigend en het kost dan veel energie om toch door te zetten. Maar denk eens aan die vele mooie momenten, aan die schitterende activiteiten,... (ik denk bijv. aan die dagen met Linda Robben rond aanvaarding en acceptatie) waar vrouwen hun verhaal konden doen, een traan mochten laten zonder dat zij hiervoor scheef bekeken werden, erkenning kregen, begrip mochten ervaren van de andere aanwezigen,.... Zo'n initiatieven blijven ook in deze tijd ontzettend waardevol.
Ik wil hier nog een andere ervaring delen... Op dit moment loopt bij Gezin en Handicap een cursus over 'opvoeding' voor ouders die zelf een verstandelijke handicap hebben. Het gaat hier om een groep van 15 vrouwen en mannen met een verstandelijke handicap die, samen met hun kinderen, onmiddellijk na hun werk in de beschutte werkplaats of hun dagbesteding naar ons komen. Wij eten samen een hapje. Daarna krijgen de kinderen een leuke activiteit aangeboden en de ouders krijgen een cursus met heel wat concrete tips, op hun maat, over hoe zij de opvoeding van hun kind kunnen aanpakken.
Wel lieve mensen... ik sta elke week opnieuw versteld over de positie die vrouwen in deze gezinnen hebben. En wij dachten dat de 'nieuwe man' reeds geboren was.... Niet bij deze mensen. Hier geldt nog altijd het strakke rollenpatroon zoals wij dit in het verleden meegemaakt hebben: deze vrouwen werken evenveel en even hard als hun mannen.... Maar als ze thuiskomen wacht hen het volledige huishouden. Manlief zet zich wel achter de tv of de Playstation en de vrouw kookt, wast en plast, en zorgt voor de kinderen. Toen ik een paar dagen geleden eens voorzichtig probeerde ... je vrouw zal toch ook wel moe zijn na het werk, zij zal het wel fijn vinden wanneer je haar een handje toesteekt bij de afwas of zo.... werd ik bekeken met een blik van... wat zeg je daar? Afwassen... da's toch niks voor mannen. Vroeger mijn vader... die heeft dat nooit gedaan... waarom zou ik dat nu doen... Mijn vrouw mag al blij zijn dat ik niet elke dag op café doorbreng...
Mensen... ook voor deze vrouwen met een verstandelijke handicap zullen wij in de bres moeten springen.
Nog maar enkele dagen geleden las ik in de krant dat België niet zo goed scoort wat betreft de gelijke behandeling van vrouwen en mannen. Voor een gelijke behandeling van vrouwen met een handicap zal er nog een lange weg moeten afgelegd worden. Persephone... blijf er aub voor gaan... blijf opkomen voor vrouwen met een handicap, blijf het geweld ten aanzien van vrouwen met een handicap verder aanklagen, blijf eisen dat vrouwen met een handicap op alle vlakken kansen krijgen om volwaardig aan deze samenleving te kunnen deelnemen,...
In naam van KVG wens ik jullie van harte proficiat en wens jullie veel energie om dit werk in de toekomst verder te zetten. Ook in de toekomst mag je altijd op ons rekenen.
|
|
Naar boeven
|
|
Terug
|
|
Persephone vzw
